معرفی و ویژگیهای محاسبات ابری

عبارت محاسبات ابری به معني توسعه و بکارگيري فناوري‌ کامپيوتر (Computing) بر مبناي اينترنت (Cloud) است.

اين عبارت شيوه‌اي از محاسبات کامپيوتري در فضايي است که قابليت‌هايی مرتبط با فناوري اطلاعات به عنوان سرويس،براي کاربر عرضه مي‌شود و به او امکان مي‌دهد به سرويس‌هاي مبتني بر فناوري در اينترنت (Cloud) دسترسي داشته باشد؛ بدون آنکه اطلاعات تخصصي در مورد اين فناوري‌ها داشته باشد و يا بخواهد کنترل زيرساخت‌هاي فناوري که از آن‌ها پشتيباني مي‌کند را در دست بگيرد.

اين عبارت در اصل يک مفهوم کلي است که براي يکپارچه کردن فناوري‌هاي نويني مثل نرم‌افزار به عنوان سرويس، web 2 و ديگر ترفند‌هاي جديدي که به تازگي عرضه شده‌اند، به کار مي‌رود تا با موضوعات معمول و روزمره بتوان به کليه نيازهاي کاربران در فضاي اينترنت پاسخ گفت.

می­توان گفت:‎ "محاسبات ابری مدلی است که برحسب تقاضای شبکه، دسترسی آسان و فراگیر به مجموعه عظیمی از منابع محاسباتی قابل تنظیم (همانند شبکه ها، سرورها، فضای ذخیره سازی، برنامه های کاربردی و سرویس ها) را به سرعت و بدون دخالت سرویس دهنده به راحتی ممکن می سازد."

استفاده از واژه‌ی ابر در مبحث محاسبات یا محاسبات ابری دو دلیل عمده دارد:

    درون ابر از دید کاربران پنهان است. بدین معنا که جزئیات پیچیده‌ و تخصصی از دید کاربر مخفی است و کاربر به سادگی و به دور از این پیچیدگی‌ها ،به درخواست خود در دریافت اطلاعات و خدمات مبتنی بر آن می‌رسد.

    ابر ویژگی همگانی بودن دارد و فواید آن به همه می‌رسد و توسط همه قابل دریافت است. محاسبات ابری نیز درست مثل ریزش باران از ابر، برای همه منفعت دارد و خدمات آن محدود به افراد خاصی نیست.

ابر، تصویری است انتزاعی از شبکه‌ای عظیم؛ توده‌ای که حجم آن مشخص نیست، نمی‌دانیم از چه میزان  منابع پردازشی تشکیل شده. ابعاد زمانی و مکانی یکایک اجزای آن نیز دانسته نیست، نمی‌دانیم سخت‌افزار‌ها و نرم‌افزارها کجای این توده قرار دارند، اما آن‌چه را که  عرضه می‌کند، می‌شناسیم.

در پردازش ابری تنها وظیفه‌ای که بر عهده کامپیوتر‌های شخصی است، ارتباط برقرار کردن با ابر است که به سادگی اتصال به یک سرور اینترنت است و از آنجا به بعد تمام کار‌ها توسط ابر کامپیوتری پردازش می‌شوند. اگر از سرویس‌های ایمیل تحت وب استفاده می کنید، هر روز به درون یک ابر کامپیوتری قدم می‌گذارید! با استفاده از این سرویس‌ها، اطلاعات و پردازش‌های ایمیل بر روی کامپیوتر شما اجرا نمی‌شود و توسط یک ابر کامپیوتری کنترل و مدیریت می‌شود. مزیت دیگر پردازش ابری این است که کاربران محدود به استفاده در زمان و مکان خاص نیستند و در هر زمان می توانند به ابر وارد شده و به اطلاعاتشان دسترسی داشته و آنها را پردازش نمایند.

ویژگی های اساسی محاسبات ابری

در زیر برخی از ویژگی­های ابری بیان شده است:

-          سلف‌سرویس درخواستی (On-demand self-service): مشتری می‌تواند یکسویه امکانات محاسباتی همچون کارساز و فضای ذخیره‌سازی در شبکه را به هنگام نیاز از هر فراهم کننده به صورت خودکار و بدون نیاز به دخالت انسان به دست آورد.

-           دسترسی گسترده شبکه(Broad Network access): امکانات روی شبکه در دسترس هستند و می‌توان با سازوکارهایی استاندارد به آنها دست یافت. سازوکارهایی که بسترهایی ناهمگون کلاینت‌های ضعیف و قوی(گوشی‌های موبایل، لپ‌تاپ‌ها و PDAها) را پشتیبانی می‌کنند.

-          جمع کردن منابع(Resource pooling): منابع محاسباتی فراهم‌کننده جمع‌آوری شده‌اند تا با به کارگیری مدل «چند مشتری» به چندین مشتری خدمت‌رسانی کنند. این کار به وسیله منابع فیزیکی یا مجازی مختلف که به شکلی پویا و بنابر درخواست مشتری واگذار و پس گرفته می‌شوند صورت می‌گیرد. در اینجا حالتی از عدم وابستگی به مکان وجود دارد که در آن مشتری معمولا کنترل یا دانشی درباره محل دقیق منابع فراهم شده ندارد ولی ممکن است در سطوح بالاتر انتزاعی بتواند محل را تعیین کند، مثل: کشور، استان یا مرکز داده. برای نمونه منابع شامل فضای ذخیره‌سازی، توان پردازشی، حافظه، پهنای باند شبکه و ماشین‌های مجازی می‌شود.

خدمات اندازه‌گیری شده(Measured Service): سیستم‌های ابری منابع را خودکار کنترل و بهینه می‌کنند. این کار با به کارگیری توانایی اندازه‌گیری در سطحی از تجرید که مناسب گونه‌ آن خدمت(مثل: فضای ذخیره‌سازی، توان پردازشی، پهنای باند و شمار کاربران فعال) است انجام می‌شود. میزان استفاده از منابع می‌تواند به شکلی شفاف هم برای مشتری و هم برای فراهم‌کننده زیر نظر گرفته، کنترل شده و گزارش داده شود.

مزایا و معایب محاسبات ابری

  مزایا:

محاسبات ابری مزایای بسیار دارد که در زیر 5مورد از آنها را توضیح داده  و بقیه را نام می­بریم.

-          هزینه های کامپیوتری کم تر

شما برای اجرای برنامه های کاربردی مبتنی بر وب، نیازی به استفاده از یک کامپیوتر قدرتمند و گران قیمت ندارید. از آن جائی که برنامه های کاربردی بر روی ابر اجرا می شوند، نه بر روی یک پی سی دسکتاپ، پی سی دسکتاپ شما نیازی به توان پردازشی زیاد یا فضای دیسک سخت که نرم افزارهای دسکتاپ محتاج آن هستند ندارد. وقتی شما یک برنامه کاربردی تحت وب را اجرا می کنید، پی سی شما می تواند ارزان تر، با یک دیسک سخت کوچک تر، با حافظه کم تر و دارای پردازنده کارآمدتر باشد. در واقع، پی سی شما در این سناریو حتی نیازی به یک درایو CD یا DVD هم ندارد زیرا هیچ نوع برنامه نرم افزاری بار نمی شود و هیچ سندی نیاز به ذخیره شدن بر روی کامپیوتر ندارد.

-          کارآیی توسعه یافته

با وجود برنامه های کم تری که منابع کامپیوتر شما، خصوصا حافظه آن را به خود اختصاص می دهند، شما شاهد کارآیی بهتر پی سی خود هستید. به عبارت دیگر کامپیوترهای یک سیستم محاسبات ابری، سریع تر بوت و راه اندازی می شوند زیرا آن ها دارای فرآیندها و برنامه های کم تری هستند که به حافظه بار می شود.

-          هزینه های نرم افزاری کم تر

به جای خرید برنامه های نرم افزاری گران قیمت برای هر پی سی، شما می توانید تمام نیازهای خود را به صورت رایگان برطرف کنید.اغلب برنامه های کامپویتری محاسبات ابری که امروزه عرضه می شوند، نظیر Google Docs، کاملاً رایگان هستند. این، بسیار بهتر از پرداخت 200 دلار یا بیشتر برای خرید برنامه office مایکروسافت است که این موضوع به تنهایی می تواند یک دلیل قوی برای سوئیچ کردن به محاسبات ابری محسوب شود.

-          ارتقای نرم افزاری سریع و دائم

یکی دیگر از مزایای مربوط به نرم افزار در محاسبات ابری این است که شما دیگر نیازی به ،به روز رسانی نرم افزارها و یا اجبار به استفاده از نرم افزارهای قدیمی، به دلیل هزینه زیاد ارتقای آن ها ندارید. وقتی برنامه های کاربردی، مبتنی بر وب باشند، ارتقاها به صورت اتوماتیک رخ می دهد و دفعه بعد که شما به ابر، لاگین کنید به نرم افزار اعمال می شوند. وقتی شما به یک برنامه کاربردی مبتنی بر وب دسترسی پیدا می کنید، بدون نیاز به پرداخت پول برای دانلود یا ارتقای نرم افزار، از آخرین نسخه آن بهره مند می شوید.

-          سازگاری بیشتر فرمت اسناد

نیازی نیست که شما نگران مسئه سازگاری اسنادی که بر روی کامپویتر خود ایجاد می کنید با سایر سیستم عامل ها یا سایر برنامه های کاربردی دیگران باشید. در دنیایی که اسناد 2007 Word نمی تواند بر روی کامپیوتری که 2003 Word را اجرا می کند باز شوند، تمام اسنادی که با استفاده از برنامه های کاربردی مبتنی بر وب ایجاد می شوند می تواند توسط سایر کاربرانی که به آن برنامه کاربردی دسترسی دارند خوانده شوند. وقتی همه کاربران اسناد و برنامه های کاربردی خود را بر روی ابر به اشتراک می گذارند، هیچ نوع ناسازگاری بین فرمت ها به وجود نخواهد آمد.

ظرفیت نامحدود ذخیره سازی، قابلیت اطمینان بیشتر به داده،دسترسی جهانی به اسناد، در اختیار داشتن آخرین و جدیدترین نسخه، در اختیار داشتن آخرین و جدیدترین نسخه، همکاری گروهی ساده تر و مستقل بودن از سخت­افزار از مزایای دیگر محاسبات­ابری می­باشد.

هر فن‌آوری در کنار مزایای خود، معایبی نیز خواهد داشت. در ادامه معایب محاسبات ابری را به صورت کلی بررسی خواهیم کرد. بدیهی ست بعضی از این معایب در آینده حل خواهد شد.

چه کسانی می توانند از مزایای Cloud Computing بهره مند شوند؟

    کسانی که به طور مشترک بر روی اسناد و پروژه ها کار می کنند..

    افرادی که دائما در حال سفر هستند.

    ·         کاربرانی که در مورد هزینه ها نگران هستند.

    ·         کاربرانی با نیازهای روزافزون.

       معایب:

-          حفظ حریم خصوصی

شاید مهمترین دغدغه‌ی کاربران در فن‌‌آوری محاسبات ابری، حفظ حریم خصوصی آن‌ها باشد. طرفداران حفظ حریم خصوصی بیشترین انتقاد را به این فن‌آوری وارد می‌کنند. زیرا شرکت‌های سرویس دهنده به راحتی می‌توانند به صورت قانونی و یا غیرقانونی بر اطلاعات کاربر نظارت داشته باشند. نمونه‌های زیادی در نقض حریم خصوصی کاربران توسط شرکت‌هایی همچون Google, AT&T, Verizon انجام شده است.

-          امنیت

این مورد در حقیقت برگرفته از حریم خصوصی می‌باشد. عده‌ای بر این باورند که امنیت در محاسبات ابری حالتی نسبی دارد.

-آسیب پذیری در شرایط بحران اقتصادی

به دلیل این که این فن‌آوری توسط شرکت‌های بزرگ ارائه می‌شود، بحران‌های اقتصادی تاثیر مستقیمی بر روی محاسبات ابری می‌گذارد. به عبارت دیگر این امکان وجود دارد که به خاطر بحران اقتصادی که هر از گاهی در میان جوامع طرفدار نظام سرمایه رخ می‌دهد، برای پایین آمدن هزینه‌ها و ادامه فعالیت، شرکت‌های سرویس دهنده از خدمات خود چه به صورت  کمی و چه کیفی بکاهند.

-          نوظهور بودن

به این دلیل که این فن‌آوری یک نگرش جدید در دنیای مجازی به حساب می‌آید؛ اولا هنوز به صورت جامع و کامل مورد پذیرش قرار نگرفته است، همچنین توسعه دهندگان به صورت محتاطانه با آن برخورد می‌کنند.

-          سختی در تغییر سرویس دهنده

چون اطلاعات در سرورهای یک شرکت ذخیره می‌شوند، در صورت تغییر سرویس دهنده، انتقال اطلاعات به صورت جامع کار سختی خواهد بود. البته این مورد شاید در آینده مرتفع گردد.

هزینه‌های پهنای باند، میزان دسترسی به سرویس دهنده،از دیگر معایب محاسبات ابری هستند.

بنابراین افراد زیر نباید از محاسبات ابری استفاده کنند:

    کسانی که به اینترنت مناسب دسترسی ندارند..

    ·         افرادی که به مسائل امنیتی حساس هستند.

    هر کسی که با برنامه های کاربردی فعلی، عقد اخوت بسته است.

    ·         نیاز به اتصال دائمی به اینترنت دارد

    ·         با اتصال های اینترنتی کم سرعت کار نمی کند

    ·         می تواند کند باشد

    ·         ویژگی ها ممکن است محدود باشند

    ·         داده های ذخیره شده ممکن است از امنیت کافی برخوردار نباشند.